Flashback: Μυστικά και παρασκήνιο από τα γυρίσματα του Mamma Mia!

Με αφορμή την κυκλοφορία του «Mamma Mia! Here We Go Again» είναι η κατάλληλη στιγμή να γυρίσουμε πίσω το χρόνο για μερικές πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες από τα παρασκήνια και μυστικά της παραγωγής του «Mamma Mia!» το - όχι και τόσο μακρινό - 2007. Ας αρχίσουμε λοιπόν από την... αρχή.

[Κάνοντας κλικ στις φωτογραφίες τις βλέπετε σε χορταστικό μέγεθος]

Η παραγωγή του «Mamma Mia!» ξεκίνησε νωρίς το 2007. Όσο κι αν θα θέλαμε να ισχύει το αντίθετο, ένα πολύ μεγάλο μέρος της ταινίας γυρίστηκε σε studio. Όλη η "Villa Donna" με την πλακόστρωτη αυλή, τα κτήρια και τα εσωτερικά δωμάτια δημιουργήθηκαν από το μηδέν. Ακόμα και το βουνό που βλέπουμε πίσω από τα κτήρια. Για να στήσει το σκηνικό η παραγωγή επέλεξε τα Pinewood Studios του Λονδίνου. Το «Mamma Mia!» είχε το προνόμιο να είναι η πρώτη ταινία που γυρίστηκε στο ριζικά ανακαινισμένο 007 stage. Είχε προηγηθεί η καταστροφική φωτιά μετά τα γυρίσματα του Casino Royale (2006) που οδήγησε στην κατάρρευση της οροφής και την πλήρη ανακατασκευή του.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο stage της Ευρπωπης με διαστάσεις 114x48m (όσο ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο) και ύψος 15m. Αυτό το stage χρησιμοποίησε από άκρη σε άκρη η ταλαντούχα production designer Maria Djurkovic (που τότε είχε στο ενεργητικό της το «Billy Elliot» και το «The Hours» και έκτοτε έκανε τα «Tinker, Tailor, Soldier, Spy», «The Imitation Game» και «A Bigger Splash»). Το πρώτο βήμα έγινε από τον γλύπτη Bruce Gordon, ο οποίος ετοίμασε μια κομψή μακέτα της κατασκευής υπό κλίμακα.

Παράλληλα η Maria Djurkovic είχε γεμίσει ολόκληρους τοίχους με φωτογραφίες από Ελληνικά μοτίβα και στοιχεία ως σημείο αναφοράς της ομάδας παραγωγής. Ταξίδεψε μάλιστα η ίδια στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της επιλογής χώρων εξωτερικών γυρισμάτων για να εξασφαλίσει ότι θα υπάρχει η σωστή "σύνδεση" με το σκηνικό.

Με βάση αυτή την εκτενή προετοιμασία σχεδιάστηκε το σκηνικό της Villa Donna και ξεκίνησε η κατασκευή του με υπεύθυνο construction manager τον John Bohan. Σε αυτό το σπάνιο timelapse video μπορείτε να δείτε την πορεία των εργασιών κατασκευής.

Το σκηνικό της Villa Donna εκτός από τους εξωτερικούς χώρους περιελάμβανε και χρηστικά εσωτερικά, όπως τα δωμάτια της Donna και της Sophie καθώς και την κουζίνα. Μια γεύση μπορείτε να πάρετε από το φωτογραφικό αρχείο του supervising art director Nick Palmer.

Στο σκηνικό χρησιμοποιήθηκαν πραγματικά ελαιόδεντρα, αναρριχητικά φυτά και πολλά ακόμα "ζωντανά" δέντρα. Τα 20 περίπου δέντρα (και οι αμέτρητες γλάστρες) ποτίζονταν με αυτόματο σύστημα και το βράδυ άναβαν ειδικά φώτα για να συντηρούνται σωστά.

Στο τέλος, γύρω από το τεράστιο αυτό σκηνικό κρεμάστηκε ένα γαλάζιο πανί (κάποιοι το θυμούνται σαν τεράστια κουρτίνα μπάνιου). Το πανί αυτό δημιουργούσε μια τεράστια blue screen για να προστεθεί ψηφιακά το (γυρισμένο στην Ελλάδα) φόντο. Κι αυτό εδώ είναι το πιο χαρακτηριστικό πλάνο όπου η "ψεύτικη" Villa Donna των Pinewood studios (στα δεξιά) έδεσε άψογα με το αληθινό τοπίο πίσω από την παραλία Γλυστέρι στη Σκόπελο (στα αριστερά).

Εκτός όμως από τα σκηνικά, ιδιαίτερη φροντίδα δόθηκε ώστε να υπάρχουν στο χώρο και τα απαραίτητα αντικείμενα (props), ώστε να μας πείσουν ότι βρισκόμαστε στην Ελλάδα. Έτσι σε πλάνα που γυρίστηκαν στο set του Λονδίνου βλέπουμε κιβώτια Τσάνταλη, συσκευασίες Γιώτη, εφημερίδα Έθνος (φύλλο 11ης Σεπτεμβρίου 1999), vintage γραμματοκιβώτιο των ΕΛΤΑ και πολλά ακόμα. Τους δίνω εύσημα κι ας μην ήταν όλα της σωστής εποχής.

Πλησιάζοντας την έναρξη των γυρισμάτων ηχογραφήθηκαν όλα τα τραγούδια σε στούντιο. Παράλληλα έτρεχαν εντατικές πρόβες για τις χορογραφίες. Συνολικά χρειάστηκαν 20 εβδομάδες προετοιμασίας. Και μετά ακούστηκε στο Pinewood stage το πρώτο "roll sound, roll camera". Μετά από 11 εβδομάδες στο Λονδίνο η παραγωγή τα μάζεψε και ήρθε στα τέλη Αυγούστου για 6 εβδομάδες στην Ελλάδα. Μπορεί να έμειναν 6 εβδομάδες στη χώρα μας αλλά για γυρίσματα κράτησαν 3 μέρες στη Σκιάθο, 7 μέρες στη Σκόπελο και 5 μέρες στο Πήλιο. Για τα locations σε Σκόπελο, Σκιάθο, Πήλιο λίγο πολύ έχουν γραφτεί όλα. Θα τα βρείτε εύκολα. Οπότε ας πούμε κάτι που δεν έχει γραφτεί ποτέ.

Πρωτοσυναντάμε τον Stellan Skarsgard στην ταινία να καβαλάει μια Yamaha ΧΤ500. Η σκηνή κρατά λίγα δευτερόλεπτα και είναι γυρισμένη στο Μαρόκο. Όμως λίγο αργότερα βλέπουμε τον Skarsgard να φτάνει με τη μηχανή σε μια προβλήτα όπου τον περιμένει το σκάφος του, στο οποίο επιβιβάζεται με θεαματικό τρόπο. Αυτή η προβλήτα όμως δεν είναι στο Μαρόκο. Είναι η προβλήτα της ΑΓΕΤ Ηρακλής (νυν Lafarge) στο Βόλο.

Σε αυτή εδώ τη φωτογραφία της προβλήτας από το εταιρικό site της Lafarge φαίνεται με το βέλος το σημείο όπου ο Sarsgard φτάνει με τη μηχανή και (ο ίδιος ή ο stunt double του) πηδάει στο σκάφος.

Η ιστορία του ναυπηγημένου το 1934 Tai-Mo-Shan (που στην ταινία το ξαναβάφτισαν Fernando) θα μπορούσε να γίνει από μόνη της ταινία. Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Όπως και στο Λονδίνο, έτσι και στην Ελλάδα χρειάστηκε να βρεθούν κάποια πολύ συγκεκριμένα props για να χρησιμοποιηθούν στο γύρισμα. Δεν μπορώ να μην "βγάλω το καπέλο" σε όποιον από την παραγωγή ανέλαβε να εντοπίσει και να στείλει στη Σκιάθο το τυρκουάζ Fiat 124 και το μπορντώ Seat 124 που μεταμορφώθηκαν σε... ταξί. Κι αν αναρωτιέστε γιατί τα δύο αυτοκίνητα μοιάζουν τόσο πολύ μεταξύ τους αν και διαφορετικές μάρκες, είναι ακριβώς επειδή φτιάχνονταν πάνω στο ίδιο σκαρί.

Στα γυρίσματα που έγιναν στην Ελλαδα, ο διευθυντής φωτογραφίας Haris Zambarloukos έπεισε την σκηνοθέτη Phyllida Lloyd να γυρίσουν με το φως της μέρας τις νυχτερινές σκηνές, χρησιμοποιώντας την "παλιομοδίτικη" τεχνική day-for-night. Για να γίνει αυτό χρειάζεται μόνο προσοχή στη θέση του ήλιου, τις σκιές και σωστή ρύθμιση του lighting ratio. Και φυσικά λίγη επεξεργασία στο post production. Με την τεχνική αυτή υπάρχει ευκρίνεια των τοπίων, ειδικά της ακτογραμμής και των νησιών στο βάθος της θάλασσας (θυσιάζοντας βάθος πεδίου). Ας δώσουμε με ένα παράδειγμα το day-for-night βλέποντας την ίδια σκηνή όπως είναι στην ταινία μαζί με μια φωτογραφία από τη στιγμή που γυρίστηκε.

Ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση για τον διευθυντή φωτογραφίας ήταν να εξασφαλίσει ότι θα είναι "αόρατη" η μετάβαση στις σκηνές που συνδέουν το στούντιο με εξωτερικά γυρίσματα. Το δυνατό Ελληνικό φως του καλοκαιριού θέλει προσοχή στο πως θα "ταιριάξει" με τον ελεγχόμενο φωτισμό ενός studio.

Κορυφαία τέτοια περίπτωση "αόρατης" μετάβασης είναι όταν η Meryl Streep τραγουδά το Dancing Queen. Ξεκινά στα Pinewood studios (αρχικά σε δωμάτιο και μετά στην αυλή της Villa Donna), συνεχίζει πίσω από την παραλία Γλυστέρι στη Σκόπελο (όπου υποτίθεται ήταν η είσοδος της Villa) και καταλήγει στη... Νταμούχαρη του Πηλίου (τα πλακόστρωτα που κατεβαίνουν στο λιμανάκι και την προβλήτα). Κι όλα αυτά τα πλάνα, γυρισμένα με διαφορά εβδομάδων μεταξύ τους, καταλήγουν να ενωθούν χωρίς αυτό να γίνεται αισθητό στο μάτι του θεατή.

Εκτός φυσικά από τον διευθυντή φωτογραφίας, μεγάλη επιμέλεια χρειαζόταν και από τον υπεύθυνο Σκριπτ που είχε την ευθύνη για τα ρ??κόρ. Για παράδειγμα στην αρχή της ταινίας, όταν συναντάμε τον Stellan Skarsgard φοράει τα ίδια ρούχα με το χαρακτηριστικό t-shirt από κάποια τουρνέ συγκροτήματος. Κι αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να φοράει ακριβώς τα ίδια στο Μαρόκο, στο Βόλο, στη Σκιάθο, στο Λονδίνο και στη Σκόπελο. Για την ιστορία το t-shirt είναι από την παγκόσμια περιοδεία του Paul McCartney το 1989/90. (Ας κρατήσουμε μεταξύ μας ότι ο Skarsgard το φοράει ανάποδα).

Κι αν αναρωτιέστε ακόμα τι δουλειά κάνει ένας διευθυντής φωτογραφίας (εκτός από το να κάνει τη μέρα... νύχτα), εδώ ένα οπτικό βοήθημα από τη σκηνή του "Does Your Mother Know?". Από τη μία έχουμε λήψη με backstage camera και από την άλλη το τελικό πλάνο. Προσέξτε τη διαφορά στο κάδρο, τα χρώματα και κατ' επέκταση την αίσθηση που βγάζει.

Μιας και συζητάμε τη σκηνή του "Does Your Mother Know?" να πούμε ότι η προβλήτα και το beach bar στην παραλία Καστάνη της Σκοπέλου ήταν προσωρινές κατασκευές που ξηλώθηκαν μετά τα γυρίσματα. Η παραλία μάλιστα φαίνεται μικρότερη στην ταινία γιατί πρακτικά χωρίστηκε στα δύο με "ψεύτικα" βράχια. Αυτό που λίγοι ξέρουν όμως, είναι ότι μπροστά στο beach bar είχε φτιαχτεί τσιμεντένιο δάπεδο καλυμμένο με άμμο. Διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να "βγει" το χορευτικό εάν τα πατήματα έπρεπε να γίνουν πάνω στην αμμουδιά. Μάλιστα αν προσέξετε λίγο σε κάποια πλάνα φαίνεται που τελειώνει το καλυμμέο με άμμο δάπεδο και που αρχίζει η κανονική παραλία.

Μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων στην Ελλάδα το Σεπτέμβριο του 2007 η παραγωγή επέστρεψε στο Λονδίνο και τα Pinewood studio. Το μόνο που έμενε να γυριστεί ήταν η θεϊκή σκηνή των τίτλων τέλους με το Dancing Queen και το Waterloo.

Αν αντέξατε και φτάσατε ως εδώ συγχαρητήρια. Αν σας άρεσε μοιραστείτε το με τους φίλους σας. Αν θέλετε να το αντιγράψετε καλύτερα επικοινωνήστε μαζί μας. The End.