Holy Motors

Από το ξημερωμα ως τη δυση, παρακολουθούμε τον αινιγματικό κύριο Oscar (Denis Lavant) να ταξιδεύει με μια λιμουζίνα από τo ένα "ραντεβού" στο άλλο, στους δρόμους ενός ονειρικού Παρισιού, μέσα από ένα διαδοχικό παιχνίδι ρόλων και μεταμορφώσεων: επιχειρηματίας, ζητιάνος, θύτης, θύμα, οικογενειάρχης, τερατόμορφο ξωτικό. Μοναδική σύντροφος μέσα στην ημέρα η υπομονετική οδηγός του Celine (Edith Scob).

Ο Γάλλος Leos Carax δεν είναι μια συνηθισμένη περίπτωση σκηνοθέτη. Αν και σε ηλικία μόλις 24 χρόνων έκανε ένα δυνατό ντεμπούτο με το «Boy Meets Girl» και τη Juliette Binoche να του κρατά το χέρι, οδηγήθηκε σταδιακά στην καλλιτεχνική απομόνωση μέσα από ταινίες που απέτυχαν εισπρακτικά μέχρι το 1999, χρονιά κατά την οποία επέστρεψε με το αμφιλεγόμενο «Pola X». Για άλλη μια φορά ο Carax αποφάσισε να αποσυρθεί, κάνοντας μόνο μερικές ταινίες μικρού μήκους μέχρι το σωτήριον έτος που διανύουμε για να επιστρέψει με αυτό το παράδοξο και αταξινόμητο δημιούργημα ονόματι «Holy Motors», το οποίο διεκδίκησε το Χρυσό Φοίνικα στις φετινές Κάννες καταφέρνοντας ωστόσο ν' αποσπάσει μόνο το Βραβείο Νεότητας.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι ο Carax είναι ένας ευρηματικά προκλητικός καλλιτέχνης με την έννοια της πρόκλησης ερεθισμάτων και όχι τόσο του προβοκάτορα. Αφηγούμενος τη σουρεαλιστική οδύσσεια του κυρίου Oscar, ο οποίος πηγαίνει από ραντεβού σε ραντεβού αλλάζοντας διαρκώς περσόνες, ο θεατής βρίσκεται αρχικά αμήχανος μπροστά σε μια αλληλουχία εικόνων και καταστάσεων, αισθητικά άρτιων και εντυπωσιακών αλλά νοηματικά ασυνάρτητων. Και μάλλον το νόημα είναι το τελευταίο που μας προ(σ)καλεί ο σκηνοθέτης να αναζητήσουμε.

Πρωταρχικό μέλημά του είναι να μας βυθίσει στο μαγικό κόσμο του σινεμά και της υποκριτικής. Και φαίνεται ότι η ανάγκη του Carax να αποτίσει φόρο τιμής στην έβδομη τέχνη είναι βαθιά προσωπική. Εμφανέστατα ο κύριος Oscar είναι το alter ego του σκηνοθέτη (κατά κόσμον Alexandre Oscar Dupont). Εμφανέστατα η ταινία είναι αυτοαναφορική αφού ο ίδιος ο σκηνοθέτης εμφανίζεται στην εναρκτήρια σεκάνς να ξυπνά στο δωμάτιό του και να οδηγείται με τον πιο απροσδόκητο τρόπο σε μια σκοτεινή κινηματογραφική αίθουσα. Ακόμα και το κοκκινότριχο, αποκρουστικό πλάσμα που εμφανίζεται ως μια από τις περσόνες του κυρίου Oscar, μας το σύστησε για πρώτη φορά στη μικρού μήκους "Merde" από το τριμερές «Tokyo!». Κωμωδία, περιπέτεια, δράμα, sci - fi μέχρι και μιούζικαλ (η Kylie Minogue ως άλλη Jean Seberg ρίχνει και ένα τραγουδάκι κάπου εκεί προς το τέλος ανάμεσα στις σπασμένες κούκλες ενός εγκαταλελειμμένου πολυκαταστήματος), όλα σχεδόν τα genres περνάνε από μπροστά μας παραπέμποντας άμεσα ή έμμεσα σε κινηματογραφικές στιγμές που φαίνεται να άσκησαν επιρροή στον Carax. Χαρακτηριστική είναι, άλλωστε, η τελευταία σκηνή όπου η Edith Scob φορά τη μάσκα που πρωτοφόρεσε η ίδια στο «Eyes Without A Face» του 1960.

Σε ένα δεύτερο, πιο συμβολικό επίπεδο θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι ο Carax παραπέμπει στο αέναο παιχνίδι εναλλαγής ρόλων στο οποίο εμπλέκεται ο άνθρωπος καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ο ίδιος μάλιστα έχει δηλώσει ότι "την εποχή του διαδικτύου [...] έχουμε τη δυνατότητα να ζούμε πολλές διαφορετικές ζωές [...]", κάτι που για τον ίδιο έχει καταντήσει κουραστικό. Βέβαια, ενδέχεται τίποτα από τα παραπάνω να μην ισχύει και απλά ο εκκεντρικός καλλιτέχνης να μας χλευάζει κατάμουτρα, όπως φαίνεται ότι κάνει προς το τέλος της ταινίας όπου το τελευταίο ραντεβού του πρωταγωνιστή είναι με... δύο πιθήκους.

Και όλο το παραπάνω ερμηνευτικό παραλήρημα ανατίθεται στο μοναδικό -ίσως- ηθοποιό που θα μπορούσε να τα φέρει επιτυχώς εις πέρας, το χαμαιλέοντα και μόνιμο συνεργάτη του σκηνοθέτη, τον εξαιρετικό Denis Lavant. Αν ο κόσμος ήταν δικαιότερος, θα σάρωνε όλα τα βραβεία ερμηνείας.

Σουρεαλιστική εξτραβαγκάντσα, αναρχικός ύμνος στην έβδομη τέχνη ή απλά ένα αυθάδες σπάσιμο νεύρων; Η επιλογή εναπόκειται στον ίδιο το θεατή, όπως συμβαίνει πάντα άλλωστε στον εκπληκτικό κόσμο του κινηματογράφου, που τόσο αγαπά ο αντισυμβατικός Carax.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 22-11-2012  |  Διανομή: Strada Films  |  Επίσημο Site