Joyland

Καθώς μια πατριαρχική πακιστανική οικογένεια περιμένει με ανυπομονησία τη γέννηση ενός αγοριού που θα συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση, ο μικρότερος γιος, και πατέρας του παιδιού (Ali Junejo), πιάνει κρυφά δουλειά σε ένα θέατρο ερωτικών χορών και ερωτεύεται μια transexual στάρλετ (Alina Khan). Η σχέση των δύο αυτών ανθρώπων, εξαρχής απαγορευμένη, θα φέρει τα πάνω κάτω στην οικογένεια του νεαρού, αποκαλύπτοντας τη συντηρητική οργάνωση της τοπικής κοινωνίας.

Είναι απαραίτητο να γυρίζονται ταινίες σαν το «Joyland». Από τις ελάχιστες πακιστανικές παραγωγές που καταφέρνουν να διασχίσουν τα σύνορα της χώρας και να συγκινήσουν το διεθνές κινηματογραφικό κοινό, η ταινία του Saim Sadiq είναι τολμηρή αφηγηματικά, δεδομένου ότι απεικονίζει άτομα της LGBTQ κοινότητας και τις μεταξύ τους ερωτικές σχέσεις παρά το γεγονός ότι έχει γυριστεί σε μια χώρα κάθε άλλο παρά φιλόξενη για τέτοιου είδους άτομα και δεσμούς. Η απαγόρευσή της στο Πακιστάν, ταυτόχρονα με την ένταξή της στη λίστα με τις 15 ταινίες που θα διεκδικήσουν μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, δεν ήταν παρά το αναμενόμενο επακόλουθο μιας ταινίας που ξέρει ότι είναι καταδικασμένη να μην προβληθεί στη χώρα της, όπως ακριβώς οι δύο εραστές της γνωρίζουν ότι ποτέ δε θα τους επιτραπεί να είναι ανοιχτά μαζί.

Από εκεί και πέρα, υπάρχουν χτυπητά ελαττώματα που περιορίζουν τον αντίκτυπο του φιλμ και μας στερούν τη δυνατότητα να το χαρακτηρίσουμε ως μια πραγματικά καλή ταινία. Ο δημιουργός του επιθυμεί να θίξει πολλά θέματα: την πατριαρχία, την καταπίεση των γυναικών, τις ασφυκτικές συνθήκες ζωής των μειονοτήτων, την LGBTQ ταυτότητα. Εντούτοις, δε βρίσκει τον τρόπο να εμβαθύνει σε όλα αυτά. Αγωνιώντας να μιλήσει για όλα, θίγει τα πάντα επιδερμικά, με τους χαρακτήρες να παραμένουν απλά σύμβολα και ποτέ να μην αποκτούν σάρκα, οστά και αληθινό ανθρώπινο ενδιαφέρον, εκτός ίσως από τον χαρακτήρα της Mumtaz (Rasti Farooq).

Από την άλλη, η δραματουργία της ταινίας παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα ρυθμού και επαναλήψεων. Από κάποιο σημείο και μετά, το σενάριο περιστρέφεται διαρκώς γύρω από τα ίδια αφηγηματικά μοτίβα, χωρίς να δικαιολογεί τη διάρκειά του, η οποία υπερβαίνει τις δύο ώρες. Η πλοκή του έργου δεν είναι ικανή να υποστηρίξει τη θεματολογία που έχει στο μυαλό του ο Sadiq και η αφήγησή του θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια ταινία μικρού μήκους. Έχουμε, δηλαδή, το εξής παράδοξο: ενώ ο σκηνοθέτης έχει στα χέρια του θέματα αρκετά για δύο μεγάλου μήκους ταινίες, δραματουργικά δεν καταφέρνει να μας πείσει ότι χρειαζόταν έστω μία για να αφηγηθεί αυτήν την ιστορία.

Ωστόσο, σκηνοθετικά η ταινία είναι επιτυχημένη. Ο Sadiq είναι ολοφάνερα επηρεασμένος από το σινεμά του σπουδαίου Ινδού σκηνοθέτη Satyajit Ray, ενώ η επιλογή του φορμά οθόνης 4:3 λειτουργεί έξοχα, δίνοντας στο «Joyland» μια αίσθηση κλειστοφοβική, που ταιριάζει βέβαια με όσα θέλει να πει ο σκηνοθέτης πάνω στη συντηρητική, εγκλωβισμένη στην παράδοση και τη θρησκοληψία κοινωνία της χώρας του. Η φωτογραφία είναι εξαιρετική, η χρωματική παλέτα εντυπωσιακή και ορισμένες σκηνές εντυπώνονται στο νου του θεατή, χάρη στην απλότητα της σκηνοθεσίας.

Παρά τα ελαττώματά της, το «Joyland» είναι μια αναγκαία ταινία που οφείλουμε να εκτιμήσουμε. Αν ένα φιλμ όπως η «Στρέλλα» (2009) του Πάνου Χ. Κούτρα ήταν μια φορά απαραίτητο για την ελληνική κοινωνία, τότε η δημιουργία του Saim Sadiq είναι δέκα φορές επείγουσα για μια ακόμα πιο συντηρητικά οργανωμένη κοινότητα, όπως η μέση πακιστανική πόλη. Ταινία - ύμνος στην απελευθερωτική δύναμη του έρωτα, όποια μορφή κι αν παίρνει αυτός, είναι ένα έργο που αξίζει να δείτε, κι ας απέχει από την τελειότητα.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 26-01-2023  |  Διανομή: Cinobo