The Favourite
Η Ευνοούμενη
Δραματική | Παραγωγή: 2018 | Διάρκεια 119'

Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος
Πρωταγωνιστούν: Olivia Colman, Rachel Weisz, Emma Stone, Nicholas Hoult, Joe Alwyn
Αγγλία, αρχές του 18ου αιώνα. H "ευνοούμενη" είναι η Sarah Churchill (Rachel Weisz), δούκισσα του Μάρλμπορο. Είναι η πιο στενή φίλη, σύμβουλος και ερωμένη της Βασίλισσας Αννας (Olivia Colman), της τελευταίας του οίκου των Στούαρτ, που βασίλευσε στην Αγγλία για περίπου 15 χρόνια και ήταν η πρώτη βασίλισσα της ενωμένης Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας. Η Sarah είναι η εκλεκτή, η "εξ απορρήτων". Αυτή που έχει πρόσβαση σε κάθε γωνία του παλατιού, σε κάθε πληροφορία, σε κάθε σκέψη και συναίσθημα της Βασίλισσας. Γνωρίζει τα καπρίτσια της, την φροντίζει, την συμβουλεύει, την καθοδηγεί. Την λατρεύει και την μισεί. Την υπηρετεί και την εκμεταλλεύεται. Της δείχνει πίστη, αφοσίωση αλλά και αυθάδεια. Βρίσκεται τόσο κοντά στην Βασίλισσα, που η σχέση τους έχει μετατραπεί σε μια παθιασμένη, απελπισμένη (αλληλο)εξάρτηση, στην οποία οι ρόλοι του εξουσιαστή και του εξουσιαζόμενου μοιάζουν ρευστοί. Και παρόλο που η Βασίλισσα είναι αυτή που θέσει βρίσκεται υπεράνω όλων και προΐσταται των πάντων, η Sarah είναι αυτή που φύσει αποφασίζει και διατάζει. Η εύνοια της Βασίλισσας είναι το πιο δυνατό της χαρτί - και θα το κρατήσει σφιχτά, πάση θυσία, με νύχια και με δόντια (κυριολεκτικά, εάν χρειαστεί).
Η Βασίλισσα, παρά την φαινομενική παντοδυναμία της, είναι αδύναμη κι αποκαρδιωμένη (όπως λέει και η ίδια σε κάποια στιγμή, "μερικές πληγές δεν κλείνουν ποτέ - έχω πολλές τέτοιες"). Εξαντλημένη, χήρα, ασθενική και καταθλιπτική, μοιάζει να περιφέρει το στέμμα σαν άχθος ασήκωτο, σαν μια υποχρέωση που σέρνει βαριεστημένα από συνήθεια και από την οποία δεν έχει ούτε την δύναμη ούτε την θέληση να αποκοπεί. Περιτριγυρίζεται από μια αυλή γεμάτη ευγενείς και πολιτικούς-καρικατούρες, που επιθυμούν την εύνοια της αλλά και μετρούν τον χρόνο αντίστροφα μέχρι την αποκαθήλωσή της - και εκείνη πνίγεται από τον οίκτο τους, τα περίεργα βλέμματά τους και τις κακεντρεχείς τους γλώσσες, αλλά είναι πια πολύ αδύναμη για να τους επιβληθεί ("Τους ένιωσα όλους που με κοιτάνε. Το ξέρω ακόμα κι αν δεν μπορώ να τους δω. Και είμαι σίγουρη ότι άκουσα και την λέξη Χοντρή! Χοντρή και άσχημη!"). Κρύβεται πίσω από τα χρυσοποίκιλτα φορέματα και τις βαριές βελούδινες κουρτίνες, χάνεται στους ατελείωτους διαδρόμους του παλατιού της. Γίνεται ευέξαπτη, παρανοϊκή και βυθίζεται σιγά-σιγά στην εκκεντρικά τρυφηλή καθημερινότητά της (που περιλαμβάνει 17 κουνέλια σε κλουβιά, αγώνες δρόμου ανάμεσα σε καλοταϊσμένες χήνες ή αστακούς, σαγκουινοπόλεμο, ανανάδες και τούρτες που τρώει με βουλιμική μανία, υπερβολικό μακιγιάζ και φανταχτερούς χορούς στους οποίους δεν μπορεί πια να χορέψει). Η αφοσίωση και οι συμβουλές της Sarah είναι τα μόνα που την κρατούν σε κατάσταση (σχετικά) ικανή να διαχειριστεί την εξουσία (και τον πόλεμο που μαίνεται έξω από τα σύνορα του βασιλείου της).
Σε αυτό το αρρωστημένα δεμένο δίπολο έρχεται ξαφνικά να προστεθεί ένας τρίτος άνθρωπος. Μια απόκληρη, μια από "τους έξω", μια "παστρικιά" που δεν έχει θέση στο παλάτι (πολύ περισσότερο στον στενό κύκλο της Βασίλισσας). Η Abigail (Emma Stone) εμφανίζεται κυριολεκτικά και μεταφορικά μέσα από τη λάσπη και ζητά ταπεινά δουλειά σαν υπηρέτρια. Έρχεται από τόσο χαμηλά, που δεν έχει τίποτα να χάσει. Και ακριβώς επειδή δεν έχει τίποτα να χάσει, δεν θα σταματήσει μέχρι να κερδίσει τα πάντα. Μέχρι να γίνει όχι απλά μια δεύτερη ευνοούμενη της Βασίλισσας, αλλά - είναι ποτέ δυνατόν; - η μία και μοναδική Ευνοούμενη. Και όπως αποδεικνύεται, είναι ικανή για πολύ δυσάρεστα πράγματα. Το πιο δυνατό χαρτί της Abigail είναι πως δεν κρατάει κανένα - και θα ανακατέψει την τράπουλα με κάθε βρώμικο και ύπουλο τρόπο, μέχρι να της πέσει το καλύτερο.
Η (πραγματική) ιστορία της Βασίλισσας Αννας και της σχέσης της με την Δούκισσα του Μάρλμπορο είναι μια ιστορία που στις σελίδες ενός βιβλίου ιστορίας θα περνούσε αδιάφορη, καταλαμβάνοντας ίσως μια μικρή παράγραφο κάτω από τις στρατιωτικές νίκες του Δούκα του Μάλμπορο απέναντι στους Γάλλους, ατελείωτες κοινοβουλευτικές μάχες και τα σκαμπανεβάσματα της βασιλείας της Αννας. Το σενάριο των Deborah Davis και Tony McNamara (που, παρεμπιπτόντως, είχε μείνει αζήτητο 10 χρόνια σε κάποιο συρτάρι του Χόλυγουντ) στα χέρια ενός άλλου σκηνοθέτη θα γινόταν μια συμβατική (ίσως σε σημεία πικάντικη) ταινία εποχής.
Όμως ο Γ. Λάνθιμος αποφάσισε ότι "κάποιες φορές, μια Κυρία θέλει και λίγο να διασκεδάσει". Και το διασκεδάζει αφάνταστα - μαζί με τις τρεις πρωταγωνιστικές του κυρίες: την πραγματικά βασιλική Olivia Colman (που σε κάθε σκηνή είναι ικανή για κάτι διαφορετικό, από την απολαυστικά γκροτέσκα γελοιότητα μέχρι την λεπτοκεντημένη, υπόκωφη τραγωδία, και της αξίζει κάθε βραβείο που έχει πάρει μέχρι και τα Oscar), την επιβλητική Rachel Weisz και την μακιαβελική Emma Stone.
Το αποτέλεσμα είναι εξίσου διασκεδαστικό και για τον θεατή - ένα απρόσμενο και απροσδιόριστο μείγμα που κινείται ανάμεσα σε τραγική κωμωδία και κωμική τραγωδία, όπου το εξωφρενικό και η φάρσα έχουν βρει τη θέση τους μέσα σε ένα κατά τα άλλα σοβαρό ιστορικό δράμα. Το χαρακτηριστικό ύφος του Λάνθιμου διακρίνεται πίσω και πάνω από τα κοστούμια και το μακιγιάζ εποχής και, εντέλει, παρά το ιστορικό της περιτύλιγμα, το «The Favourite» είναι μια ταινία με χαρακτήρες άχρονους και χιούμορ σύγχρονο (και αναμφισβήτητα "λανθιμικό", παρά το γεγονός ότι αυτή είναι η πρώτη ταινία που δεν συνυπογράφει με τον μέχρι τώρα μόνιμο συνεργάτη του Ευθύμη Φιλίππου). Και κάπου ανάμεσα στις ξεκαρδιστικά αμήχανες στιγμές μαύρου χιούμορ, ξετυλίγεται διακριτικά αλλά σταθερά μια καθόλα σοβαρή αφήγηση για τη διαβρωτική δύναμη και την ασχήμια της εξουσίας. Μια αφήγηση που μέσα από τα δίπολα εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου, ευνοούμενου-απόκληρου και υποταγής-αφοσίωσης, μας κάνει να αναρωτηθούμε αν σε σχέσεις εξουσίας μπορεί ποτέ να υπάρξει ανυστερόβουλη αγάπη (και ποιο είναι το τίμημά της, όπως σίγουρα αναρωτιέται και η Abigail στην υπνωτιστική τελευταία σκηνή της ταινίας).
Στην πιο προσιτή και ταυτόχρονα πιο μεγαλεπήβολη (μέχρι την επόμενη) ταινία του μέχρι τώρα, ο Λάνθιμος αποδεικνύει (εάν βεβαίως θεωρήσουμε ότι έχει ακόμη κάτι να αποδείξει - που δεν έχει) ότι η προσωπική σφραγίδα ενός σκηνοθέτη δεν σημαίνει αναγκαστικά επανάληψη είδους και ύφους - και ότι μπορεί να είναι εξίσου παρούσα στο γυμνό σαλόνι της Οικογένειας του «Κυνόδοντα», στο άδειο γυμναστήριο των «Αλπεων», στο αποστειρωμένο γυαλιστερό ιατρείο του Γιατρού στον «Killing of a Sacred Deer» και στο βαρυφορτωμένο παλάτι της Βασίλισσας Αννας του «The Favourite».
Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 31-01-2019 | Διανομή: Odeon | Επίσημο Site



Σας Προτείνουμε Ακόμη
Το Πρόγραμμα των Προβολών