Martha Marcy May Marlene

Η Martha (Elisabeth Olsen) τηλεφωνεί ξαφνικά στην αδελφή της, Lucy (Sarah Paulson), μετά από πολύ καιρό. Εκείνη τη μαζεύει απ' το δρόμο, φιλοξενώντας τη στο εξοχικό που διατηρούν με τον σύζυγό της, τον Ted (Hugh Dancy). Η Martha έχει μόλις εγκαταλείψει μία κοινότητα/αίρεση, ενώ αρνείται να μιλήσει για όσα έζησε εκεί. Σύντομα όμως, οι αναμνήσεις αρχίζουν να μπερδεύονται με την πραγματικότητα, όταν αρχίσει να πιστεύει πως τα μέλη της αίρεσης αναζητούν τα ίχνη της...

Martha, Marcy-May και Marlene. Τρία ονόματα που αναφέρονται στο ίδιο πρόσωπο, πίσω από τα οποία κρύβεται και μία διαφορετική πτυχή της νεαρής ηρωίδας που υποδύεται η Elisabeth Olsen. Με αυτό το φιλμ με τον παράξενο τίτλο, ο Sean Durkin (βραβείο σκηνοθεσίας στο Sundance) αιχμαλωτίζει ταχυδακτυλουργικά την προσοχή μας προτού μας τρομοκρατήσει μεθοδικά, με δεξιοτεχνία και άποψη που δε συναντάς κάθε μέρα σε σκηνοθετικό ντεμπούτο.

Ο νεαρός Αμερικανός καταπιάνεται με το ζήτημα των αιρέσεων, πραγματοποιώντας ένα εξαιρετικά διορατικό σχόλιο πάνω στο τίμημα της κοινωνικής και υπαρξιακής απομόνωσης. Το «Martha Marcy May Marlene» ρέπει συγκρατημένα προς το ψυχολογικό θρίλερ, δίνοντας έμφαση στην υποκειμενικότητα του θρυμματισμένου ψυχικού κόσμου της Martha, καθώς και στη πολυεπίπεδη δυναμική των σχέσεων που δομεί με τους γύρω της. Το από πού προέρχεται και τι βίωσε εκεί το μαθαίνουμε μεθοδικά, μέσα από flashbacks που γρήγορα περιπλέκονται με το παρόν με τρόπο που να εκλαμβάνονται τόσο ως ανάμνηση όσο και σαν παράνοια.

Η αφήγηση είναι γοητευτικά αινιγματική και πυροδοτεί μία γενικευμένη αίσθηση απειλής, την οποία αναζητάς τόσο μέσα στην Olsen όσο και στο περιβάλλον της. Μεγάλο βάρος έχει δοθεί στη μη-λεκτική επικοινωνία των χαρακτήρων. Ίσως μερικοί να θυμηθείτε τον ελλειπτικό τρόπο με τον οποίο ο Polanski φιλοτεχνούσε το αριστουργηματικό πορτραίτο της Catherine Deneuve στο «Repulsion». Ωστόσο εδώ, ο Dunkin κινείται σε αρκετά διαφορετικά και σαφώς πιο εξωστρεφή αφηγηματικά μονοπάτια, ενώ εκμεταλλεύεται στο έπακρο τη φωτογραφία του Jody Lee Lipes, σκιάζοντας μονίμως τους ήρωες - και ειδικά τη Martha - με μία σκιά στις αποχρώσεις της στάχτης. Και είναι αυτό ακριβώς το περιρρέον γκρίζο στο κάδρο, που έρχεται να εντείνει την απροσδιοριστία την οποία βιώνει η ηρωίδα της Olsen, ούσα εγκλωβισμένη ανάμεσα στις αναμνήσεις, τους φόβους και το παρόν.

Σημαντική είναι η δουλειά που έχει γίνει στο casting. Αν δεν είχαμε προλάβει να γνωρίσουμε και έπειτα συνηθίσουμε το φαινόμενο Scarlett Johansson, η Olsen απλούστατα θα μας είχε κλέψει το μυαλό. Στο «Martha Marcy May Marlene» πείθει απόλυτα ως η ακατέργαστα σέξι και συνάμα ψυχικά κατακερματισμένη ηρωίδα, αποδεικνύοντας πως ό,τι ταλέντο υπήρχε στην οικογένεια Olsen (των γνωστών αχώνευτων Mary-Kate και Ashley) το... μάζεψε η μικρότερη αδερφή. Δίπλα της βρίσκουμε τον John Hawkes στο ρόλο του "πατριάρχη" της κοινότητας, ο οποίος μετά την υποψηφιότητα για Oscar με το «Wniter's Bone», ερμηνεύει και πάλι μοναδικά έναν σκληροτράχηλο χαρακτήρα. Ακόμη, η Sarah Paulson τα πηγαίνει περίφημα στο ρόλο της Lucy, η οποία αναζητά ένα σημείο επαφής με την αδερφή της.

Από μία πρώτη ανάγνωση της ταινίας θα μπορούσαμε απλώς να μιλήσουμε για ένα ενδελεχώς μελετημένο ψυχογράφημα της κεντρικής ηρωίδας. Παρατηρώντας όμως πιο προσεκτικά, βρίσκουμε αρκετά ακόμα ενδιαφέροντα σημεία κοινωνιολογικού προσανατολισμού. Ένα πρώτο είναι το πόσο μοιάζουν σε αρκετές περιπτώσεις οι δύο ολότελα (;) διαφορετικές ομάδες, είτε ως προς τα κοινά μέσα που μεταχειρίζονται κατά περίσταση (π.χ. ηρεμιστικά χάπια), είτε ως προς την ομοιότητα των τοποθεσιών όπου είναι εγκατεστημένες.

Πέραν λοιπόν από το τίμημα της απομόνωσης, φαίνεται πως η ταινία του Dunkin επιχειρεί να θίξει αρκετά ζητήματα. Οι λεπτές αναφορές στα 60's και ο χιπισμός που αναδίδει η "αιρετική" κοινότητα, προσομοιάζει σε σχόλιο πάνω στην αποπροσανατολισμένη επαναστατικότητα της νέας γενιάς, η οποία οδηγεί συχνά στην απομόνωση. Επιπλέον, το γεγονός ότι η Martha αναπτύσσει φοβίες έχοντας εγκαταλείψει την κοινότητα για την ασφάλεια της οικογένειάς της, λειτουργεί σε συμβολικό επίπεδο με δύο τρόπους: είτε Βιβλικά, ως μία έξοδος από τον παράδεισο, είτε σαν μία ενοχική εγκατάλειψη του ονείρου ενός ριζοσπαστικού τρόπου ζωής για χάρη του καταναλωτισμού.

Το «Martha Marcy May Marlene» διαθέτει αρκετές πτυχές στις οποίες αξίζει να σταθεί κανείς. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις σκέψεις που εγείρει στον καθένα, είναι σίγουρο πως αυτό το almost-indie φιλμ αναδεικνύει τις δημιουργικές αρετές και το ανήσυχο μυαλό ενός νέου δημιουργού, ο οποίος μας υποχρεώνει πλέον να κρατήσουμε το όνομά του στα υπόψη.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 19-01-2012  |  Διανομή: Odeon  |  Επίσημο Site