Totem

H επτάχρονη Sol (Naima Senties) περνά τη μέρα στο σπίτι του παππού της, βοηθώντας με τις προετοιμασίες για ένα πάρτι - έκπληξη για τον πατέρα της. Στη διάρκεια της μέρας, το χάος σταδιακά κυριαρχεί, κλονίζοντας τα θεμέλια της οικογένειας. Η Sol θα καταλάβει ότι ο κόσμος της πρόκειται να αλλάξει δραματικά, και θα συνειδητοποιήσει την ουσία του να αφήνεις κάποιον να φύγει και να εκτιμάς το ότι είσαι ζωντανός. Και τότε θα αναζητήσει τρόπους να ξεφύγει από τη σκληρή πραγματικότητα προκειμένου να διατηρήσει όσο ακόμα μπορεί την αθωότητα της ύπαρξής της.

Οι Μεξικανοί σκηνοθέτες έχουν μια έμφυτη ροπή προς τον μελοδραματισμό, άλλωστε τα πρώτα "εξαγώγιμα προϊόντα" της κινηματογραφικής παραγωγής της χώρας τους ήταν μελοδράματα που, συχνά, είχαν την τύχη να βρουν έναν ευφυή σκηνοθέτη (Luis Bunuel, Emilio Fernandez) να τα απογειώσει. Όσον αφορά στον σύγχρονο μεξικανικό κινηματογράφο, οι πιο έξυπνοι κινηματογραφιστές της χώρας έχουν βρει τον τρόπο να ενσωματώσουν αυτή τη ροπή προς το μελό σε μια μοντέρνα αισθητική, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Alejandro Gonzalez Inarritu, έναν σκηνοθέτη που σίγουρα είχε στο μυαλό της η Lila Aviles όταν γύριζε τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της, την επίσημη πρόταση του Μεξικού για το Oscar Διεθνούς Ταινίας, το «Totem».

Πέντε χρόνια μετά το ντεμπούτο της, «The Chambermaid», η Aviles επιστρέφει με μια ταινία αρκετά διαφορετικού σκηνοθετικού ύφους. Η σχεδόν μόνιμα ακίνητη κάμερα και τα στιλιζαρισμένα κάδρα του πρώτου φιλμ της δίνουν τη θέση τους σε μια διαρκώς χειροκίνητη κάμερα και σε μια τραχιά όψη της φωτογραφίας, που προσδίδουν στην ταινία μια ντοκιμαντερίστικη αίσθηση, δεν είναι όμως μια ιδιαίτερα πρωτότυπη αισθητική επιλογή και δεν εξυπηρετεί κάποια ιδιαίτερα σημαντική λειτουργία της ταινίας. Υπάρχει απλά για να βοηθήσει τη σκηνοθέτρια να πλησιάσει με το φακό της περισσότερο στο πρόσωπο της νεαρής ηρωίδας της, να αποτυπώσει τον τρόπο που εκείνη βλέπει τα πράγματα και να κάνει επίκληση στο συναίσθημα.

Το πρόβλημα δεν έγκειται, ωστόσο, στο μελόδραμα καθαυτό, άλλωστε πρόκειται για ακόμα ένα φιλμικό είδος και, όπως συμβαίνει με όλα τα είδη, αποτελεί μονάχα το πρόσχημα ώστε ο δημιουργός να πει μια ιστορία. Αυτό στις καλές ταινίες του είδους, όπως στα μελοδράματα του Douglas Sirk ή του Vincente Minnelli, γιατί στις όχι τόσο καλές (όπως του Inarritu, θα τολμήσουμε να ισχυριστούμε), το μελόδραμα είναι αυτοσκοπός. Στη δεύτερη περίπτωση ανήκει, δυστυχώς, η ταινία της Aviles, όπου κάθε σκηνή είναι γραμμένη έτσι ώστε να αποκτά διαστάσεις μείζονος γεγονότος, καθιστώντας προβληματικό τον τόνο της ταινίας και εξαντλώντας τις συναισθηματικές αντοχές του θεατή. Η θεματική της απώλειας της αθωότητας και της πρόωρης ενηλικίωσης, υπερβολικά προφανής και κραυγαλέα, δεν αναπτύσσεται επαρκώς μέσα σε ένα φωνακλάδικο και σχεδόν υστερικό σενάριο.

Τουλάχιστον, μένουν οι εξαιρετικές ερμηνείες που αποσπά η Aviles από τους ηθοποιούς της και κυρίως από τη μικρή Naima Senties, η οποία ενσαρκώνει πειστικότατατα την ανήλικη πρωταγωνίστρια. Οι ενήλικες ηθοποιοί είναι καλοί μηδενός εξαιρουμένου, πλην όμως οι χαρακτήρες τους είναι εντελώς σχηματικοί και, τελικά, αδιάφοροι. Σχηματική είναι, μάλλον, και η ίδια η ταινία, που σίγουρα θα συγκινήσει σεβαστή μερίδα των θεατών της, είναι όμως θεματολογικά τετριμμένη, σκηνοθετικά προβλέψιμη και συνολικά κουραστική. Σε αυτόν τον θεατή τουλάχιστον (γιατί εν τέλει η συναισθηματική ανταπόκριση σε μια ταινία είναι και υποκειμενικό θέμα), το «Totem» πέρασε εξίσου αδιάφορο με τις πρώτες μεξικανικές ταινίες του Inarritu.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 11-04-2024  |  Διανομή: Cinobo