About Dry Grasses (Kuru Otlar Ustune)

Ο Samet (Deniz Celiloglu) είναι δάσκαλος σε μια επαρχιακή κωμόπολη της Ανατολίας. Ανυπομονεί να συμπληρώσει το χρόνο που απαιτείται εκεί, ώστε να ζητήσει μετάθεση για την Κωνσταντινούπολη. Η καλή σχέση του με μια μαθήτρια του, τη Sevim (Ece Bagci), παρεξηγείται όταν εκείνη τον καταγγέλλει για παρενόχληση. Ταυτόχρονα, ο Samet προσπαθεί να ξεκαθαρίσει τη σχέση του με μια συνάδελφο (Merve Dizdar) του από άλλο σχολείο και με ένα φίλο του, τον Kenan (Musab Ekici), ο οποίος φλερτάρει την ίδια γυναίκα.

Αν για κάτι μπορείς να ψέξεις τον Nuri Bilge Ceylan και το εκθαμβωτικό σινεμά του είναι ότι η τελειότητα των ταινιών του δεν μπορεί πια να σε εκπλήξει. Έχοντας δει ταινίες σαν το «Climates» (2006), το «Once Upon a Time in Anatolia» (2011), το «Winter Sleep» (2014) και το «The Wild Pear Tree» (2018), είναι αδύνατο να μην περιμένεις πως και το νέο του φιλμ, «About Dry Grasses», θα είναι μια από τις ομορφότερες ταινίες όλων των εποχών. Θα λέγαμε, μάλιστα, ότι το συγκεκριμένο έργο συνεχίζει από εκεί όπου σταμάτησε το «Once Upon a Time in Anatolia», ίσως η κορυφαία του δουλειά, καθώς μέσα στη χιονισμένη απεραντοσύνη της τουρκικής επαρχίας εντοπίζει μια χούφτα χαρακτήρες, επάνω στις μικρές ή μεγάλες ιστορίες των οποίων χτίζει μια τοιχογραφία της σύγχρονης τουρκικής κοινωνίας, μια κριτική ματιά πάνω στην ιστορία και την ανθρώπινη γεωγραφία του τόπου του, έναν στοχασμό πάνω στα ανθρώπινα που μόνο με τα μυθιστορήματα των μεγάλων κλασικών μπορεί να συγκριθεί.

Πράγματι, ο Ceylan είναι ίσως ο πιο "μυθιστορηματικός" σκηνοθέτης που δουλεύει αυτήν τη στιγμή παγκοσμίως. Κι αυτός ο τίτλος επ' ουδενί δεν είναι απαξιωτικός, ούτε σημαίνει έναν δημιουργό που αναλώνεται στη φλυαρία. Αντίθετα, στο σινεμά του Τούρκου συναντάς αρετές και ποιότητες ντοστογεφσκικές, αρχής γενομένης από τον τρόπο που αναπτύσσει τη θεματολογία του. Στο «About Dry Grasses», όπως και σε όλες του τις ταινίες άλλωστε, μικρές και μάλλον ασήμαντες ιστορίες απλών ανθρώπων μετατρέπονται, μέσα από μια κάμερα που λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός, σε γεγονότα κοσμογονικής σημασίας, απλούστατα γιατί αντανακλούν τις αντιφάσεις, τις ιστορικές συγκυρίες και τα μεγάλα συμβάντα που έχουν διαμορφώσει τη γειτονική χώρα ως αυτό που είναι σήμερα. Όμως ο σκηνοθέτης καλεί τον θεατή να στοχαστεί μόνος του πάνω στη φαινομενικά ελάχιστη δράση που καλύπτουν οι σχεδόν 3,5 απολαυστικές ώρες που διαρκεί η ταινία του. Τρεισήμισι ώρες που κυλούν αβίαστα, σαν νερό, χάρη στην αφηγηματική δεινότητα του Ceylan.

Ένας Ceylan που ωριμάζει από ταινία σε ταινία με τρόπο εξίσου αβίαστο και φυσιολογικό. Το «About Dry Grasses» μοιάζει με φυσική συνέχεια των προηγούμενων ταινιών του, ήδη από το πρώτο κιόλας πλάνο του, που σε καλωσορίζει στα χιονισμένα τοπία όπου για άλλη μια φορά θα εκτυλιχθεί η πλοκή του φιλμ. Δε χρειάζεται, πιθανότατα, να αναλυθεί στο σημείο αυτό η σκηνοθετική μεγαλοπρέπεια μιας ταινίας που εξαρχής την διαθέτει ως κάτι δεδομένο. Ο Ceylan είναι ένας σύγχρονος Master του σινεμά και μοιάζει πραγματικά ανίκανος να σκηνοθετήσει άσχημα. Κάθε κάδρο του έχει αξία ζωγραφικού πίνακα και κάθε σύνθεση του είναι γεμάτη συναρπαστικές λεπτομέρειες, πλήρως εναρμονισμένες με το περιεχόμενο του έργου: από τον τρόπο που είναι τοποθετημένα στις γωνίες των πλάνων πορτρέτα του Κεμάλ, μέχρι τον τρόπο που τοποθετούνται και κινούνται οι ηθοποιοί.

Αλλα και σαν αφηγητής, ο Ceylan αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά κορυφαίος. Παρά την τεράστια διάρκεια της, η ταινία δεν κουράζει, αντίθετα κινείται δεξιοτεχνικά ανάμεσα στο χιούμορ, τη συγκίνηση, τον προβληματισμό και, για πρώτη φορά στο έργο του σκηνοθέτη, το meta στοιχείο και την κριτική πάνω στο ίδιο το κινηματογραφικό μέσο - στοιχείο που έμμεσα το συναντάμε στο «Winter Sleep», αλλά εδώ σε μια συγκεκριμένη σκηνή γίνεται σαφές μέσα από ένα ευφάνταστο εύρημα. Ορίστε ένας δημιουργός που σκύβει πάνω από τους χαρακτήρες του με αγάπη και κατανόηση, αλλά και κριτική διάθεση, μη προσφέροντας στους θεατές του τη δυνατότητα να διαχωρίσουν τα πλάσματα που βλέπουν στην οθόνη σε θετικούς και αρνητικούς χαρακτήρες. Ορίστε, επίσης, ένας έξοχος συγγραφέας κινηματογραφικών διαλόγων, που θα μπορούσε να σκηνοθετήσει σεκάνς 20λεπτου διαλόγου χωρίς να γίνει βαρετός, αντίθετα αφήνοντας σε να ζητάς κι άλλο, χάρη στην εμβρίθεια της γραφής του, την αλάνθαστη σκηνοθεσία, το λαμπρό μοντάζ, την θαυμάσια διεύθυνση των ηθοποιών.

Ηθοποιοί που, με τη σειρά τους, δίνουν το δικό τους καλύτερο εαυτό σε μια ταινία που χωρίς εκείνους θα κατέρρεε. Ειδικά ο Deniz Celiloglu είναι άλλος ένας έξοχος Τσειλανικος πρωταγωνιστής, αντιλαμβανόμενος πλήρως τι ζητά από εκείνον ο σκηνοθέτης του και μπαίνοντας με άνεση στα παπούτσια του χαρακτήρα.

Το «About Dry Grasses» έχει ήδη μια εξασφαλισμένη θέση στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, αλλά και ανάμεσα στα κορυφαία επιτεύγματα του Ceylan. Οπτικά πανέμορφη, πολυεπίπεδη και εντυπωσιακή, είναι ένα δείγμα στιβαρού σινεμά που σε βάζει σε σκέψεις και ταυτόχρονα εντυπώνεται μέσα σου. Ένα επιβλητικό κομψοτέχνημα που επιβεβαιώνει το status του δημιουργού του ανάμεσα στους κορυφαίους κινηματογραφιστές ανά τον κόσμο.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 12-10-2023  |  Διανομή: Weird Wave