Blow Up

Στην προ-ψηφιακή εποχή του 1966, η τεχνική του 'blow-up' επιτρέπει στον φωτογράφο να εξετάζει ακόμα και τις μικρότερες λεπτομέρειες μίας εικόνας. Απομονώνοντας τα κομμάτια που τον ενδιαφέρουν και μεγεθύνοντας τα, αναζητά κρυμμένα σφάλματα και αφανείς ατέλειες. Σταδιακά, όμως, η ποιότητα χαμηλώνει κι έτσι κάθε βήμα προς την λεπτομέρεια σημαίνει και την απομάκρυνση όχι μόνο από την συνολική πραγματικότητα άλλα και από την διαυγή όψη των στοιχείων της. Στο τέλος η φωτογραφία μετατρέπεται σε ένα αφηρημένο σύνολο στιγμάτων και κόκκων. Ο Antonioni επιλέγει για τίτλο αυτόν τον φωτογραφικό όρο της μεγέθυνσης, για τον ίδιο ακριβώς λόγο που ο ήρωάς του είναι επαγγελματίας φωτογράφος: το «Blowup» γίνεται το πικρό του σχόλιο πάνω στην απάτη της εικόνας. Την μεταφυσική δύναμη της τέλειας εικόνας και την διαβρωτική βύθιση στον κόσμο του φαίνεσθαι. Την ευκολία μεταπήδησης στο ασυνάρτητο, από ανθρώπους ανίκανους να διαχειριστούν το προφανές.

Η πρώτη ταινία του αυτοεξόριστου Antonioni, τον βρίσκει να κινηματογραφεί το Λονδίνο των swinging sixties: τα χρόνια της σεξουαλικής απελευθέρωσης, των έντονων χρωμάτων, των κοριτσιών με τις μίνι φούστες, της ποπ μουσικής και της μαριχουάνα. Στο κέντρο αυτής της στυλιζαρισμένης, πολύχρωμης πραγματικότητας, ο Thomas κατέχει πλεονεκτική θέση: ένας από τους πιο περιζήτητους φωτογράφους του Λονδίνου, είναι αυτός που παρατηρεί, που κατέχει το 'βλέμμα', άρα και την δύναμη να απαθανατίζει τις ατελείωτες μεταμφιέσεις ενός κόσμου που παλεύει να επιπλεύσει στην λαμπερή επιφάνεια. Στο φωτογραφικό του στούντιο συγκεντρώνονται όλοι οι πρωταγωνιστές αυτού του αστραφτερού κόσμου: υπέροχες γυναίκες που χαρίζουν στο φακό το πιο ζωώδες προφίλ τους, ανέκφραστα μοντέλα που παρατάσσονται σαν πλαστικές κούκλες βιτρίνας και στέκονται ακίνητες για ώρες μέχρι το 'βλέμμα' να δει κάτι σε αυτές, αλλά και ανόητα κορίτσια, πρόθυμα να δεχθούν τα πάντα, αρκεί να στριμωχτούν μέσα στο κάδρο. Έξω από το μικρό του βασίλειο, ο Thomas αναζητά τα αληθινά άγρια θηράματά. Σε μία από τις εξορμήσεις του καραδοκεί σε γωνίες και πίσω από δέντρα, μέχρι η γοητευτική άγνωστη να παγιδευτεί στο φιλμ του. Αυτό όμως που του αποκαλύπτεται πίσω στον σκοτεινό θάλαμο, τον αιφνιδιάζει Η μαγική εικόνα κρύβει κάτι αληθινά τρομακτικό κι όσο πιο κοντά φέρνει την μυστική λεπτομέρεια, τόσο απομακρύνεται από την ανθρώπινή φύση του. Ο Thomas καλείται τώρα να βρει το ψεγάδι στην μορφή του ίδιου του θανάτου. Και απομένει απορημένος, μπροστά σε μία θολή φωτογραφία.

Με το «Blow-up» ο Antonioni τολμά να ακρωτηριάσει τα παντοδύναμα μέλη του σινεμά. Στις σεκάνς του φωτογραφικού στούντιο, ο ανέκφραστος φωτογράφος (ως alter ego του κινηματογραφιστή) τοποθετεί, μετακινεί και καθοδηγεί τα διαθέσιμα 'στοιχεία', άψυχα ή σάρκινα, προκειμένου να συνθέσει το ιδανικό κάδρο. Μέσα στο ίδιο ντεκόρ, ανάμεσα σε τσαλακωμένα, χρωματιστά χαρτόνια, δοκιμάζει τις ανοχές των δύο φιλόδοξων μοντέλων. Τα γυμνά κορμιά τους μπερδεύονται και παγιδεύονται με προθυμία ανατριχιαστική και γελοία μέσα στο άκαμπτο χαρτόνι, ακριβώς όπως η ανθρώπινη ψυχή ξεγυμνώνεται, τεμαχίζεται και τακτοποιείται στο φωτογραφικό ή το κινηματογραφικό φιλμ. Όμως ο σκηνοθέτης δεν περιορίζεται στην κινηματογράφηση της ίδιας της οπτικής αποτύπωσης, που προσφέρει η ιδιότητα του ήρωά του. Τολμά να αντιστρέψει τους ίδιους τους κανόνες της κινηματογραφικής παράδοσης. Η femme fatale του, η γυναίκα που κρατά φυλαγμένη την απάντηση στο μακάβριο μυστικό της φωτογραφίας, το αινιγματικό πρόσωπο που διεκδικεί την σιωπή του Thomas με ύστατο όπλο την θηλυκότητά της, αναδεικνύεται στον μοναδικό ακίνδυνο χαρακτήρα της σκληρής αυτής ιστορίας. Στον ρόλο της Jane, η ανεπανάληπτη Vanessa Redgrave πραγματοποιεί την πρώτη αντι-κινηματογραφική υπέρβαση, καθώς προσπαθεί απεγνωσμένα να προστατευτεί όχι μόνο από τις χυδαίες απαιτήσεις του Thomas, αλλά και από την ίδια την χυδαιότητα του πανταχού παρόντα κινηματογραφικού φακού.