Roma

Παραγωγή: 1972

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία: Federico Fellini

Πρωταγωνιστούν: Peter Gonzales, Fiona Florence, Britta Barnes, Pia De Doses, Marne Maitland

Κείμενο: Παντελής Φραντζής  |  10-09-2004

Από τα μέσα της δεκαετίας του Α40 μέχρι και τα τέλη του ΄80, ο Ιταλός σκηνοθέτης γέμισε την μεγάλη οθόνη με μορφές και ιστορίες της μνήμης του και συνέθεσε μία φιλμογραφία σπάνια αυτοβιογραφική. Μεταπηδώντας από τον μικρόκοσμο των αυτοβιογραφικών εμμονών στον μακρόκοσμο της κυρίαρχης εθνικής του ευαισθησίας, ο Fellini επέτρεψε ελάχιστες θεματικές αποκλίσεις και αφοσιώθηκε στην παρατήρηση της ιταλικής ψυχής. Η εμμονοληπτική προσήλωση και ο δημιουργικός αυτο-ακρωτηριασμός του θα μπορούσαν να συγκριθούν μοναχά με εκείνα του θρησκόληπτου Ταρκόφσκι ή του σουρεαλιστή-επαναστάτη, Μπουνιουέλ. Πίσω όμως από τις διαδρομές των ηρώων του -καιροσκόπων, απατεωνίσκων και περιφερόμενων- στην ηλιοκαμένη, ιταλική επαρχία, και στον ορίζοντα των ηθογραφικών εξιστορήσεών του, υπάρχει στα σίγουρα αποτυπωμένη μία εκτενής κινηματογραφική αυτο-ψυχανάλυση, μία επαρκής επεξήγηση των κινήτρων του. Για να τα αφουγκραστεί κανείς, αρκεί να ανατρέξει στο "Roma", που σκηνοθέτησε το 1972.

Η αναζήτηση του κέντρου του φελλινικού σύμπαντος στο "Roma" ίσως να είναι και παράτολμή. Δεν μπορεί, άλλωστε, να αγνοεί κανείς το "8½ ", την πιο εξομολογητική ταινία του ή το "Amarcord", το συναισθηματικότερο ξεγύμνωμα των σκέψεων ολόκληρης της ζωής του, ή τέλος, το "Satyricon", την τολμηρότερη κινηματογραφική κατάδυση στο ενστικτώδες ιταλικό παρελθόν. Σε αυτές τις ταινίες, τη θέση ενός σεναρίου καταλαμβάνει η βροντερή φωνή του αφηγητή που ξεχνιέται μπροστά από το παραπέτασμα της κινηματογραφικής συγκάλυψης. Ωστόσο, το "Roma" κρύβει μία δύναμη ανεξέλεγκτη, ικανή να ενεργοποιήσει όλο εκείνο το σαγηνευτικό, τραχύ φελλινικό κατασκεύασμα, ακόμα κι αν φαίνεται σχετικά αδύναμη μπροστά στους μεγάλους σταθμούς της φιλμογραφίας του. Είναι το κέντρο, το σημείο αναφοράς και η συλλογική αντανάκλαση όλων των προγενέστερων ή επόμενων φιλμικών του σκέψεων.

Στο "Roma" ο Fellini αποποιείται την αναγκαιότητα του σεναρίου και προβάλλει την ανάγκη για περισυλλογή ως αιτία και μέσο της κινηματογραφικής δημιουργίας. Αναδεικνύει έντονες αναμνήσεις από την παιδική και την εφηβική του ηλικία, φωτίζει στιγμές του ζωντανού παρελθόντος και αποτολμά μερικές ιμπρεσσιονιστικές υπερβάσεις προκειμένου να σαρκάσει την δεσπόζουσα πραγματικότητα. Παραδίδει, έτσι, κάτι λιγότερο και κάτι περισσότερο από μία ολοκληρωμένη ταινία: μία συρραφή περιστατικών, οπτικών συνθέσεων και μακρινών εντυπώσεων. Κεντρικοί ήρωες δεν υπάρχουν, με εξαίρεση την περιστασιακή εμφάνιση κάποιων σταθερών φυσιογνωμιών και την αίσθηση της αυτοβιογραφικής διάθεσης που τις συνοδεύει. Το αποτέλεσμα διχάζει: ενοχλεί και γοητεύει.

Σε μία κεντρική πλατεία ο κόσμος συγκεντρώνεται και παίρνει μέρος σε ένα φαγοπότι σχεδόν διονυσιακό, κάτω από το έκπληκτο βλέμμα του νεοφερμένου. Αργότερα, στην ίδια πλατεία, οι πόρνες και οι πληθωρικοί κάτοικοι έχουν αποχωρήσει, όμως οι λάμψεις από το εργαλείο ενός ηλεκτροκολλητή ρίχνουν πελώριες σκιές στα τοιχοκολλημένα μηνύματα του καθεστώτος του Μουσολίνι. Μία ομάδα νεαρών κινηματογραφιστών διασχίζει την πόλη, απαθανατίζει στιγμιότυπα της καθημερινότητας και συναντά τον ίδιο τον Fellini Η διαδρομή τερματίζεται στο νυχτερινό μποτιλιάρισμα της autostrada. Διαδηλωτές, παιδιά των λουλουδιών, ένα τροχαίο και περιπολικά στριμώχνονται μέσα στην καταιγίδα. Τα πρόσωπα πίσω από τα τζάμια των αυτοκινήτων τραβούν για άλλη μια φορά τον θεατή πίσω στο χρόνο. Η κατάδυση στον υπόγειο κόσμο κάτω από τη Ρώμη, η ανακάλυψη μίας νεκρόπολης και μίας ρωμαϊκής κατοικίας γεμάτης τοιχογραφίες και λουτρά, φέρνουν στο νου τις μορφές του Εγκόλπιου και του Ασύλητου, που τρία χρόνια αργότερα θα ζωντανέψει ο Fellini στην μεταφορά του έργου του Πετρωνίου. Η ιλαρή απεικόνιση της εκκλησιαστικής φρενίτιδας καταθέτει αιρετικό φόρο τιμής στην Παπική αισχύνη, σε μία σκηνή που καλεί σε αναθεώρηση την αντίληψη για τον ιταλικό νεορεαλισμό. Η σκηνή της ολοκλήρωσης, ένα αστραπιαίο σάρωμα της κοινότοπης, τουριστικής όψης της πόλης, φέρνει εικόνες από το αισθητικά ζοφερό μέλλον της δεκαετίας του Α80.

Το "Roma" του Fellini, είναι στην πραγματικότητα "Fellini's Roma": ένας συμπυκνωμένος συλλογισμός του μεγάλου Ιταλού, γύρω από το τόπο που ανέθρεψε το σώμα, τα πάθη, την φαντασία του. Αναρχο και ανεπιτήδευτο όσο ένας εσωτερικός μονόλογος, γραφικό όσο μία ξεφτισμένη καρτ-ποστάλ και σαγηνευτικό όσο η ίδια η υπνωτιστική ουσία του κινηματογράφου, προκαλεί νοσταλγία για κινηματογραφικές στιγμές που ζούμε μονάχα από δεύτερο χέρι.

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ:

Το Πρόγραμμα των Προβολών

Αναζήτηση με τον Πρωτότυπο Τίτλο

Αναζήτηση με τον Ελληνικό Τίτλο

Αναζήτηση με την Περιοχή

Αναζήτηση με τον Κινηματογράφο


© 2000-2025 | Θανάσης Γεντίμης

Το σύνολο του περιεχομένου και των υπηρεσιών του CinemaNews.gr διατίθεται στους επισκέπτες αυστηρά για προσωπική χρήση.

Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναπαραγωγή ή αποθήκευση με κάθε τρόπο και μέσον των περιεχομένων του CinemaNews.gr χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του δημιουργού του.